żywienie psa
: 28 kwie 2009, 21:13
Pokarm jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na rozwój każdego żywego organizmu. Niewłaściwe karmienie szczennej suki, a następnie szczenięcia wpływa fatalnie nie tylko na masę ciała zwierzęcia i jego rozwój, lecz także, a może przede wszystkim na budowę jego ciała. Od rodzaju pokarmu zależą także późniejsze zdolności rozrodcze suk i wartość reprodukcyjna samców. Niepełnowartościowe pożywienie suk i samców odbija się niekorzystnie głównie na ilości i jakości komórek płciowych, a więc w konsekwencji na rozwoju płodu. Złe odżywianie wpływa ujemnie na zdolność do zapłodnienia i dość często staje się powodem narodzin słabych, upośledzonych szczeniąt. Choroby narządów trawiennych takie jak zapalenie żołądka, wrzód żołądka, zaburzenia trawienia powstają najczęściej z powodu niewłaściwego karmienia. Pożywienie musi być, pełnowartościowe pod względem zawartości składników odżywczych. Zarówno przekarmianie jak i niedożywianie psa jest wysoce szkodliwe dla jego zdrowia.
W ciągu całego swego życia pies powinien otrzymywać wraz z pokarmem określoną ilość białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin i soli mineralnych. Składniki organiczne zawarte w pokarmie są psu potrzebne przede wszystkim do wyprodukowania przez jego organizm energii. O zapotrzebowaniu energetycznym zwierzęcia decyduje masa ciała, temperatura otoczenia, stan sierści, płeć, wiek, budowa zewnętrzna, praca mięśni, stan fizjologiczny.
Czym większy pies, tym mniej traci energii na 1 kg żywej masy ciała. W okresie letnim dobowe zapotrzebowanie na energię jest mniejsze, zimą zaś zwiększa się średnio o 15%. Samce tracą więcej energii niż suki, młode zaś psy więcej niż psy starsze. Szczupłe, muskularne, łatwo pobudzające się psy tracą więcej energii niż psy łagodne, ciężkie, a więc flegmatyczne.
Dla psa największe znaczenie w pożywieniu mają białka, które są nieodzowne dla odnowy tkanek organizmu, tworzenia mleka u karmiących suk, dla wytwarzania fermentów, hormonów, ciał obronnych organizmu. Białka walnie uczestniczą też w utrzymywaniu wodno-solnej równowagi w organizmie psa.
Brak białek w pożywieniu powoduje zatrzymanie wzrostu i rozwoju szczeniąt, zaburzenie funkcji rozrodczych, pogarsza się przyswajanie z pokarmu składników odżywczych, następuje zmniejszenie ilości mleka u karmiących suk, zły wzrost sierści i pazurów, obniżenie odporności organizmu na choroby; zmieniają się także składniki krwi. Przy długotrwałym braku białek w pożywieniu wątroba zaczyna źle funkcjonować. Pamiętajmy jednak o tym, że nadmiar białka w pożywieniu także jest szkodliwy. Zapotrzebowanie na białko u psów dorosłych wynosi dziennie ok. 5 g, a u psów młodych - 9 g na 1 kg wagi ciała. Przynajmniej 1/3 białek pies powinien otrzymywać wraz z pokarmem pochodzenia zwierzęcego. W pokarmie psa ważne są węglowodany, tak więc cukier, krochmal, błonnik. [www.amstaff.infocoig.pl] Węglowodany są najważniejszym źródłem energii i zabezpieczają 70% kalorii w pożywieniu. Cukier i krochmal przetwarzane są przez organizm psa w glukozę, która z kolei ma wielkie znaczenie dla ośrodkowego układu nerwowego, wątroby i mięśni. Jeśli ilość węglowodanów jest nadmierna, przekształcane są one w tłuszcz.
Niesłychanie ważna dla psiego organizmu jest zawartość błonnika w pożywieniu, gdyż pobudza on ruchy robaczkowe jelit, tak istotne dla formowania kału. Brak błonnika w pożywieniu wywołuje zaburzenia ruchów robaczkowych jelit, zwłaszcza u starych psów. Błonnik wywiera także zbawienny wpływ na czynność dróg żółciowych i oczyszczanie organizmu z cholesterolu. Zbyt mała ilość cukru i krochmalu w pożywieniu psa prowadzi do wycieńczenia zwierzęcia, ich zaś nadmiar do otłuszczenia. Czym mniejsza zawartość tłuszczów w pożywieniu, tym więcej powinno ono zawierać węglowodanów. W okresie letnim wskazane jest zastępowanie tłuszczów właśnie węglowodanami. Nie próbuj jednak karmić swego przyjaciela samymi węglowodanami, gdyż po 30-40 dniach doprowadzisz go do śmierci.
Znaczenie węglowodanów w karmieniu psa uwarunkowane jest zawartością w nich kwasów tłuszczowych i wysoką kalorycznością. Tłuszcze wchodzą w skład protoplazmy i błon komórkowych, a także odgrywają rolę podstawowej substancji zapasowej odkładając się pod skórą zabezpieczają zwierzę przed zimnem, są niezastąpione w prawidłowej pracy gruczołów trawiennych.
WITAMINY
Dorosły pies potrzebuje średnio 1,3 g tłuszczu na dobę na 1 kg wagi ciała, młodzież zaś 2,3 g na 1 kg masy ciała. W przypadku braku tłuszczów w pożywieniu obserwować można spowolnienie wzrostu, zaburzenia rozrodcze, choroby skóry. Nadmiar tłuszczów w pożywieniu jest także szkodliwy. Jedna z oznak właściwej ilości tłuszczów w pokarmie jest gładka, błyszcząca sierść. Dla psa najwartościowsze są tłuszcze zawarte w pokarmie zawierającym dużo witamin - w wątrobie, mleku, rybach.
Prócz białek, tłuszczów i węglowodanów, w pożywieniu psa muszą być obowiązkowo obecne witaminy.
* Witamina A potrzebna jest organizmowi psa do utrzymania w normalnym stanie tkanek organizmu, zapewnia prawidłowy wzrost, wzrok, funkcje płciowe. Przy braku w pożywieniu witaminy A następuje intensywne rogowacenie nabłonka narządów trawiennych, oddechowych i dróg rodnych u suk. Jej brak wpływa także na obniżenie odporności na różnorodne infekcje, doprowadza do zaburzenia pracy gruczołów łzowych, co z kolei prowadzi do suchości rogówki oka i obniżenia zdolności regeneracyjnych siatkówki oka. U psów pozbawionych witaminy A obserwować można zaburzenia funkcji płciowych: psy stają się bezpłodne, u suk zaś następują zachwiania cyklu płciowego, poronienia, rodzenie słabych szczeniąt. Dużo witaminy A zawiera wątroba i tran, natomiast brak jej w pokarmie roślinnym.
* Witamina D ma decydujący wpływ na wzrost kości. Brak jej w pożywieniu prowadzi u szczeniąt do krzywicy, u dorosłych zaś psów wywołuje rozmiękczenie kości lub ich rzeszotowienie. Brak witaminy D występuje najczęściej u psów pozbawionych słońca. Witamina D obecna jest w tranie, drożdżach i mięsie ryb.
* Witamina E podtrzymuje u psów funkcje płciowe, sprzyja rozwojowi muskulatury, uczestniczy w oddychaniu tkankowym. Brak witaminy E powoduje zmiany w narządach rozrodczych, prowadzi do bezpłodności. Suki pozbawione witaminy E zaraz po zapłodnieniu ronią płody zatrute nagromadzonymi w organizmie matki pozostałościami przemiany tłuszczowej. Samce cierpią na brak spermy i zanik mięśni. Wiele witaminy E zawiera kasza owsiana i gryczana, a także oleje roślinne.
* Witamina K bierze udział w prawidłowym krzepnięciu krwi. Psy otrzymujące zbyt mało witaminy K cierpią na wylewy podskórne w okolicy szyi, klatki piersiowej, nóg i innych miejscach. Deficyt witaminy K występuje najczęściej u psów chorujących na zaburzenia jelit i wątroby. Witaminę K zawierają szpinak, kapusta, a także specjalne preparaty witaminowe.
* Witamina C uczestniczy w tworzeniu tkanki łącznej naczyń krwionośnych, w syntezie hormonów nadnerczy, przemianie aminokwasów, we wchłanianiu żelaza w jelitach, w regulacji czynności wątroby. Witamina C zabezpiecza psy przed zachorowaniem na szkorbut. W przypadku jej braku w pożywieniu następują liczne wylewy krwawe pod skórę i do stawów, do narządów wewnętrznych, ma miejsce krwawienie z dziąseł, występuje anemia na tle braku żelaza. Sporo witaminy C zawierają wątroba, ziemniaki, kapusta, szpinak, świeże owoce i jarzyny.
* Witamina B1 odpowiada w organizmie psa za przemianę węglowodanową. [www.amstaff.infocoig.pl] Przy jej braku w pokarmie we krwi i tkankach psa gromadzi się kwas pirowinogronowy, który działa trująco na system nerwowy, psy cierpią na słabość mięśni, nie mogą się poruszać, padają ofiarą paraliżu i kurczów. Jednym z powodów braku witaminy B1 w organizmie jest karmienie psów wyłącznie białym chlebem i rybami. Wiele witaminy B1 zawiera chleb razowy, kasza owsiana, gryczana, a także drożdże.
* Witamina B2 zabezpiecza w komórkach organizmu psa procesy utleniające i sprzyja odnawianiu komórek. Brak jej prowadzi do wypadania i odbarwiania sierści, wymiotów, dyzenterii, słabości mięśni. W porze letniej psy cierpią na choroby skóry, pękają im wargi, pojawiają się wyparzenia wokół pyska, nosa i uszu. Witamina B2 znajduje się w wątrobie, drożdżach.
* Witamina B3 reguluje procesy fermentacyjne. Brak jej w pokarmie powoduje chorobliwe zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, w narządach wewnątrzwydzielniczych, skórze. Pies choruje na dolegliwości skóry, odbarwienie i wypadanie sierści, dyzenterię, konwulsje, zwierzę porusza się z trudnością. Sporo witaminy B3 zawiera wątroba, nerki, drożdże.
* Witamina B4 reguluje pracę wątroby, przemianę tłuszczów i aminokwasów zawierających siarkę. Brak witaminy B4 w organizmie psa doprowadza do otłuszczenia wątroby, a także wylewu krwi do nerek. Brak witaminy B4 występuje u psów karmionych pokarmem bezmięsnym. Wiele witaminy B4 zawiera mięso, wątroba, mączka kostna, mączka rybna.
* Witamina B5 bierze bezpośredni udział w przemianie białek, tłuszczów, węglowodanów i w utlenianiu kwasów organicznych. Kiedy w organizmie jej brakuje, psy zaczynają chorować na ciężkie dolegliwości żołądka i jelit. Dodatkowym objawem braku witaminy B5 jest czarny język, owrzodzenie śluzówek jamy ustnej i owrzodzenia skóry, kał z domieszką krwi. Tego typu awitaminoza występuje najczęściej u psów, które zjadają pokarm zawierający spory procent kaszy kukurydzianej. Źródłem witaminy B5 jest wątroba, mączka rybna, drożdże.
* Witamina B6 nieodzowna jest do regulacji w organizmie psa przemiany węglowodanowej i tłuszczowej. Jej brak prowadzi do różnorodnych chorób skórnych, zaburzeń pracy żołądka, owrzodzenia jamy ustnej. Duże ilości witaminy B6 zawiera świeże mięso, zwłaszcza końskie, wątroba, kasza pszenna, kasza gryczana, drożdże.
Pożywienie psa nie będzie nigdy pełnowartościowe, jeśli brak w nim składników mineralnych: wapnia, fosforu, potasu, sodu, chloru, żelaza, miedzi, kobaltu, cynku. Obok białek, tłuszczów, węglowodanów i witamin składniki mineralne są niezwykle ważnymi dla życia i zdrowia psa składnikami pokarmu.
* Wapń wchodzi w skład tkanki kostnej, jest konieczny dla normalnej pracy układu nerwowego, pracy mięśni, reguluje krzepliwość krwi. Jego brak wywołuje u młodych psów krzywicę, u dorosłych mięknicę kości, która najczęściej atakuje szczenne albo karmiące suki. Głównymi źródłami wapnia są: mleko, mączka mięsno-kostna, skorupki jaj.
* Fosfor obecny jest w tkance kostnej, tkance mięśniowej, nerwowej, gruczołowej, a także w jądrach komórkowych psiego organizmu. [www.amstaff.infocoig.pl] Fosfor odgrywa bardzo istotną rolę w przemianie węglowodanowej i w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej krwi. W przypadku braku fosforu w pożywieniu psy chorują na różne zwyrodnienia kostne. Stosunkowo dużo fosforu zawiera świeże pełne mleko, kasza owsiana, mączka kostna, mączka rybna.
* Sód, potas i chlor nieodzowne są dla psiego organizmu m.in. do podtrzymania ciśnienia osmotycznego w komórkach. Przy braku tych składników psy tracą apetyt, dochodzi do obniżenia wydzielania soku żołądkowego, pojawia się arytmia serca, obniża się ciśnienie krwi. W celu zaspokojenia potrzeb na te składniki dodawać należy do pokarmu szarą sól. Wiele potasu zawiera świeże mięso, mączka rybna, kasza owsiana, ziemniaki.
* Żelazo, miedź i kobalt mają wielkie znaczenie dla szpiku kostnego, gdyż są nieodzowne w tworzeniu hemoglobiny i innych części składowych krwi. Jeśli w pokarmie psa brak żelaza, miedzi i kobaltu, zwierzę zaczyna być anemiczne. Zewnętrzną oznaką braku miedzi jest odbarwienie sierści. Wiele żelaza zawiera wątroba, kasza pszenna i kasza gryczana, mączka kostna, mączka rybna. Stosunkowo dużo miedzi zawiera chleb pszenny, jarzyny, wątroba, mączka rybna. Kobalt obecny jest w wątrobie, mięsie ryb morskich, mączce kostnej.
* W celu zapobieżenia anemii stosuje się różnego rodzaju preparaty zawierające składniki mineralne. Natomiast roztworem wodnym siarczanu żelaza (2,5 g) i siarczanu miedzi (1 g) rozpuszczonymi w 1 litrze przegotowanej wody smarujemy sutki karmiących suk, dzięki czemu zabezpieczamy także szczenięta przed brakiem tych składników.
* Cynk konieczny jest dla psów, gdyż zapewnia im właściwy wzrost, rozwój, reguluje dojrzewanie płciowe, podtrzymuje ostrość smaku i węchu. Brak cynku w pokarmie powoduje nagłe powstrzymanie wzrostu, obniżenie funkcji reprodukcyjnych, utratę apetytu, zaburzenia smaku i węchu, choroby skóry. Powodem wspomnianego deficytu jest karmienie psów białym chlebem, rzadkie podawanie mięsa, nadmierne pocenie się zwierzęcia. Dużo cynku zawiera świeże mięso, wątroba, kasza gryczana i owsiana, mączka kostna, mączka rybna.
POKARM ZWIERZĘCY
Takim pokarmem są: mięso, podroby, mleko, przetwory mleczne, ryby, jaja itp. Każde pożywienie przeznaczone dla twego psa powinno zawierać przynajmniej 40% powyższych składników, pod warunkiem, że zwierzę jest już dorosłe.
Mięso jest najbardziej odżywczym składnikiem i każda porcja pokarmu powinna zawierać 25-30% mięsa. Dla psa nadaje się każde mięso: konina, wołowina, baranina, wieprzowina, dziczyzna, ptactwo, w tym także dzikie. Mięso podajemy w postaci surowej albo gotowanej. Mięso surowe jest korzystniejsze niż gotowane i dlatego powinno stanowić około 30% dobowej normy pożywienia. Na karmę dla psa nadaje się mięso zwierząt hodowlanych, które padły w wyniku nieszczęśliwych wypadków, pod warunkiem jednak, że przyczyną śmierci nie była choroba zakaźna. Takie mięso należy jednak pokroić na kawałki i ugotować, a przynajmniej sparzyć wrzątkiem. Jeśli karmimy psa mięsem zwierząt hodowlanych, to do tego celu bardziej nadaje się mięso chude i to gorszego gatunku. Mięso tłuste (wieprzowina, baranina) wywołuje często u psów rozstrój żołądka. Mięso drobnych dzikich zwierząt, gryzoni i ptaków podajemy psu w postaci surowych lub gotowanych tuszek, lecz bez piór, skóry i wnętrzności. Aby zapobiec poranieniu przełyku ostrymi kośćmi, tuszki rąbiemy na części, a u ptaków usuwamy dzioby i pazurki. Jednakże takie mięso należy wprowadzać do żywienia stopniowo, podając je najpierw psu, który zaspokoił pierwszy głód innym pokarmem, gdyż pies bardzo głodny może się poranić kośćmi.
Najwięcej białka zawiera konina i baranina, nieco mniej - wieprzowina. Dzienna porcja mięsa dla psów nie jest jednakowa i zależy od wieku zwierzęcia, jego płci, masy ciała, stanu fizycznego i warunków, w jakich żyje. Średnia norma dla dorosłego psa przy średnim obciążeniu fizycznym, o masie ciała nie przekraczającej 35 kg wynosi 400 g.
Szczeniak od dwudziestego dnia życia do wieku dwu miesięcy powinien, zależnie od rasy, otrzymywać od 80 do 200 g mięsa; szczeniak od drugiego miesiąca - 400-500 g, a od pół roku do jednego roku 500-600 g.
W karmieniu psów znaczną rolę spełniają podroby mięsne i wszelkiego rodzaju odpadki: wątroba, nerki, płuca, serce, mózg, ozór, śledziona, żołądek przeżuwaczy, przepona, głowa, wymię, okrawki mięsne, nogi, ogony, wargi, uszy. Podroby i resztki nie powinny stanowić więcej niż 30% dziennej porcji pokarmowej. Wszystkie podroby otrzymane od zdrowych zwierząt i świeże podajemy psu w stanie surowym.
Skład i wartość odżywcza podrobów i resztek jest różna. Najbardziej obfitym źródłem witamin jest wątroba; ma ona także wysokie wartości dietetyczne. Jednak podczas jej przechowywania w zamrażalniku zmniejsza się zawartość witaminy A. Najczęściej wątroba podawana jest sukom w okresie cieczki, później sukom ciężarnym, a także szczeniętom i karmiącym matkom. Szczególnie dobroczynnie wpływa podawanie wątroby na organizm zwierząt anemicznych. Ponieważ w wątrobie, zwłaszcza świńskiej i baraniej, znajdować się mogą pasożyty, karmić nią psa można pod warunkiem, że mięso zostało zbadane przez weterynarza.
Serce jest źródłem wartościowego białka, a także zawiera niemal wszystkie witaminy grupy B. Nerki obfitują w witaminy A i B, zaś mózg - w substancje lipidowe. Mózg powinno się podawać w okresie rui i wówczas, kiedy pies cierpi na zaburzenia w gospodarce tłuszczowej organizmu. Wymię zawiera bardzo wiele tłuszczu. Śledziona jest bogata w pełnowartościowe białko, a pod względem zawartości aminokwasów, których niczym nie da się zastąpić, bliska jest pełnowartościowemu mięsu i wątrobie, zawiera także antyciała i fermenty. Jeśli śledziona po przekrojeniu jest bardzo ciemna, oznacza to, że jest zepsuta i takiej nie należy podawać.
Płuca obfitują w tkankę łączną i są bardzo cennym pokarmem, ale podawać je należy w małych ilościach (100-200 g) i w postaci zmielonej, gdyż w przeciwnym razie zwierzę będzie wymiotować.
Żołądki zwierząt hodowlanych można podawać w postaci surowej. Nie należy jednak karmić psa jelitami nie oczyszczonymi z zawartości. Podawać je można dopiero po usunięciu treści, dokładnym umyciu i ugotowaniu.
Głowizna owiec i dużych zwierząt składa się z dużej ilości kości; zawarte w niej białko jest źle przyswajane przez psy. Z drugiej jednak strony głowizna zawiera zwykle sporo tłuszczu, więc karmienie nimi młodych psów sprzyja ich dobremu wzrostowi.
Nogi, uszy, wargi, ogony zawierają mało wartościowe białka i można je podawać jako dodatek do pożywienia, jako źródło łatwo przyswajalnego wapnia i fosforu.
W karmieniu psów ważną rolę odgrywają kości długie, czyli rurowe, gdyż zawierają one około 20% szpiku, łatwo przyswajalnego tłuszczu. Pamiętać jednak należy, że przyswajanie przez organizm psa białka kostnego nie jest zbyt wysokie. Szpik ze względu na zawartość pewnych składników szybko się psuje.
Kości podajemy psu, kiedy ukończy 2-3 miesiące życia. Brak kości w pożywieniu prowadzi do osłabienia kośćca zwierzęcia, a w następstwie do podatności na złamania. Pamiętajmy, że jeśli z powodów zdrowotnych pies nie otrzymywał żadnego pożywienia, to nie wolno mu podawać kości. Szczeniętom nie można też podawać kości ptactwa. Z kości można przyrządzić wywar na zupę, można je też podawać surowe.
Krew pochodząca z uboju zwierząt hodowlanych warto podawać psom. we wszystkich okresach życia, poczynając od 2-3 miesiąca. Krew jest bardzo wartościowym pokarmem, gdyż zawiera około 20% bardzo łatwo przyswajalnych białek, a pod względem zawartości aminokwasów nie ustępuje mięsu. Świeża krew przez 2-3 godziny posiada silne właściwości bakteriobójcze. Uwzględnienie w pokarmie psów świeżej krwi chroni je przed zapadnięciem na anemię, zwłaszcza wówczas, kiedy są za często karmione rybami. Krew można podawać psu świeżą, dodawać do pożywienia gotowaną, a także skrzepniętą. Jeśli podajesz psu krew surową, którą zresztą bardzo chętnie wypija, pamiętaj, żeby nie przekroczyć 3 godzin od chwili jej uzyskania, krew starszą podawać można jedynie w postaci gotowanej. Krwią możesz z powodzeniem zastąpić pełnowartościowe mięso, dodając ją do kaszy i warzyw. Nie należy jednak podawać psu zbyt często zwłaszcza skrzepniętej krwi, gdyż może dojść do zatrucia białkiem.
Obecne dzisiaj na naszym rynku koncentraty z masy mięsno kostnej zachwalane jako pełnowartościowy pokarm są rzeczywiście źródłem białka i substancji mineralnych. Takie koncentraty, zwane potocznie konserwami dla psów, produkowane są z podrobów i okrawków mięsnych, a także z wybrakowanych tusz zwierzęcych, które nie nadają się już do zjedzenia przez ludzi, a także z tusz zwierząt, które padły w wyniku niezakaźnych chorób. W konserwach znajduje się do 50% białka i do 25% substancji mineralnych. Konserwy zastępują częściowo mięso i można je podawać dorosłym psom w ilości nieprzekraczającej 100 g na dobę. Psy młode i szczenięta karmić lepiej pokarmem świeżym. Do konserw należy przyzwyczajać psa stopniowo dodając po 100 g konserw do racji żywnościowej. a czynić to nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Praktyka uczy. że korzystniejsze jest dodawanie porcji konserw do gęstej zupy.
Odpady mięsno-kostne powstają w rzeźniach podczas rozbierania tusz zwierzęcych, są bogate w białko i substancje mineralne. Jeśli masz taką możliwość. możesz dodawać odpady do zupy.
Mleko i produkty mleczne mogą częściowo zastępować mięso. lecz ich udział w porcji dziennej pożywienia nie powinien przekraczać 5%. Mleko zawiera wszelkie substancje odżywcze. Jako pokarm dla psów używane jest mleko krowie, kozie, owcze, kobyle. Mleko ma szczególne znaczenie dla szczeniąt. szczennych lub karmiących suk. a także dla chorych i wycieńczonych zwierząt. Mleko podaje się zawsze surowe.
Jeśli karmiąca suka cierpi na niedostatek mleka własnego. wówczas od trzeciego dnia życia podajemy szczeniętom po 50 g świeżego mleka dziennie (najlepiej lekko podgrzanego). od trzeciego zaś miesiąca porcję mleka zwiększamy do 500 g dziennie i taką ilość podajemy aż do 6 miesiąca życia. Szczennym i karmiącym sukom można podawać do 1 litra mleka dziennie. Obok mleka świeżego można też dodawać zsiadłe. które działa bardzo korzystnie na florę jelitową.
Mleko chude także podajemy psu w postaci świeżej i kwaszonej. Psom dorosłym zamiast mięsa można podawać 1-2 razy w tygodniu po 1 litrze dziennie mleka chudego tak świeżego. jak i skwaszonego. gdyż obydwie postaci mleka są źródłem pełnowartościowych białek. Mleko chude można też dodawać do pożywienia roślinnego (np. do wszelkiego rodzaju kasz na gęsto), gdyż psy bardzo chętnie jedzą taką kaszę na mleku.
Twaróg jest pokarmem bardzo odżywczym i dobrze przyswajanym przez zwierzęta, dlatego można go podawać młodzieży i psom dorosłym. jeśli chodzi o szczenięta to od dwudziestego dnia życia podajemy im dziennie po łyżeczce twarogu, a kiedy skończą szósty miesiąc porcję zwiększamy do 50-100 g dziennie. Psom dorosłym można podawać twaróg zamiast mięsa (do 500 g dziennie), także psy chore można, a nawet należy karmić twarogiem. Psom, w pożywieniu których brak mięsa, podajemy od 600 do 1000 g twarogu. Należy jednak uważać, gdyż długie karmienie samym twarogiem powoduje zaparcie.
Także maślanka jest bardzo wskazana do karmienia psów, gdyż zawiera sporą ilość cukru mlecznego. Najczęściej maślankę dodaje się do różnych kasz, lecz w stanie surowym jest ona znakomitym środkiem rozwalniającym, a ze względu na wysoką zawartość lecytyny służy jako środek leczniczy w chorobach wątroby i anemii.
Ryby i odpady rybne posiadają bardzo wiele białka, a pod względem wartości odżywczej nie ustępują mięsu i podrobom. Oprócz pełnowartościowego białka pokarm rybny zawiera (w zależności od rodzaju ryby) łatwo przyswajalne tłuszcze, witaminy A i D, a także wiele substancji mineralnych. W odpadach rybnych znajduje się o wiele mniej białka niż w rybach całych. Do karmienia psów wykorzystuje się ryby drobne, niesolone. Odpady winny być świeże, gdyż w przeciwnym razie mogą wywołać zatrucie lub nawet poważniejszą chorobę. Prawie we wszystkich gatunkach ryb obecny jest ferment zwany tiaminazą, który u psów karmionych głównie rybami w surowej postaci wywołuje awitaminozę (brak witaminy B1). Największą ilość tego fermentu znajduje się we wnętrznościach i głowach rybich. Z tego też powodu podawać psu ryby surowe można tylko od czasu do czasu. Niektóre ryby morskie, a wśród nich popularny w Polsce mintaj, zawierają trimetyloaminę, która wiąże obecne w pożywieniu żelazo w postać nieprzyswajalną. Zaburzenie to powoduje ciężką anemię i zmianę barwy sierści. Gotowanie ryb zabezpiecza przed niekorzystnym działaniem trimetyloaminy. Jeśli jednak z jakichkolwiek powodów pies jest karmiony surowymi rybami, trzeba mu osobno podawać preparaty żelazowe.
Do długotrwałego karmienia mięsem ryb psy trzeba przygotowywać stopniowo. Przed gotowaniem ryby trzeba oczyścić z łusek i wnętrzności, a ryby drobne gotować tak długo aż ości staną się miękkie. Jeśli ryby są solone, trzeba je przed gotowaniem wymoczyć w kilku wodach. Ryby co prawda są źródłem białka, nie mogą jednak zastąpić w pełni mięsa. Psy chętniej jedzą ryby morskie w postaci surowej niż gotowanej. Najbardziej wskazane jest łączenie pokarmu mięsnego z rybami, lecz ryby nie powinny stanowić więcej niż 5% całej porcji. Psy bardzo chętnie zjadają tran, który jest bogaty w różne witaminy. Najczęściej jednak tran podaje się szczeniętom, aby je uchronić przed krzywicą. Szczeniętom poczynając od drugiego tygodnia życia podajemy po 5 kropli tranu dziennie, a poczynając od drugiego miesiąca życia po łyżeczce dziennie. Tran można także dodawać do pokarmu tuż przed karmieniem. Niektóre psy reagują na tran rozwolnieniem, wówczas przestajemy go podawać na kilka dni. Tran podajemy także karmiącym sukom w ilości 30-50 g dziennie. Tran należy przechowywać w chłodnym ciemnym miejscu, gdyż na świetle zmienia on swoje właściwości.
Psom można także podawać jajka, sadło, masło. Surowe jajka stosujemy w karmieniu jako dodatek dla szczeniąt, karmiących suk i psów chorych. Tłuszcze zwierzęce podajemy psu w okresie zimowym jako dodatek do podstawowego pokarmu w ilości 20-25 g dziennie.
POKARM POCHODZENIA ROŚLINNEGO
Ten rodzaj pożywienia w karmieniu psów odgrywa decydującą rolę, a jeśli chodzi o psy dorosłe, powinien stanowić 60-70% ich dziennej porcji.
Do takich produktów należą: wszelkie zboża w postaci chleba, mąki, kaszy, a także warzywa. Natomiast nasion roślin strączkowych: bobu, fasoli, soczewicy, grochu, nie należy podawać, gdyż są ciężkostrawne, a ich składniki pokarmowe zwierzęta źle przyswajają. Nie należy też używać olejów roślinnych, gdyż organizm psi prawie ich nie przyswaja. Chleb, kasza i mąka zawierają dużo węglowodanów, witamin grupy B i składników mineralnych, zwłaszcza fosforu.
Do karmienia psów najlepszy jest chleb razowy i pszenny. Jeśli chodzi o zawartość białka i kaloryczność, chleb biały jest wartościowszy od razowego. Jednakże psy źle trawią chleb, w związku z czym przebywa on w żołądku zwierzęcia dość długo, bo 3-4 godziny. Aby chleb mógł zostać strawiony, żołądek psa musi wydzielić trzykrotnie więcej fermentów niż w przypadku trawienia mleka. Dzienna norma chleba dla psów dorosłych nie powinna przekroczyć 200 g, dla bardzo małych szczeniąt
50 g, dla szczeniąt, które ukończyły miesiąc życia - 100 g. Podawanie psom większych ilości chleba lub karmienie ich tylko chlebem powoduje bardzo silną fermentację w jelitach i powstawanie nadmiernej ilości gazów i zaparcia. Chleb należy dodawać do mleka lub zupy. Najbardziej wskazany jest chleb czerstwy.
W porównaniu z chlebem kasze, zdecydowanie bogatsze w łatwo przyswajalne węglowodany, powinny stanowić podstawę pożywienia psa. Dobrze ugotowana kasza owsiana wydziela sporo śluzu, który wpływa dobroczynnie na proces trawienia, białko zaś w niej zawarte działa dodatnio na czynność wątroby i serca.
Ponieważ kasza owsiana zawiera sporo tłuszczów, stawia ją to na pierwszym miejscu pod względem kaloryczności pośród innych kasz. Kaszę owsianą należy przed ugotowaniem moczyć w wodzie 6-8 godzin, gdyż inaczej źle się ugotuje. Na psi organizm bardzo dobrze wpływają płatki owsiane w różnych postaciach.
Kasza manna jest bardzo dobrze przyswajalna, natomiast kukurydziana odznacza się bardzo niską przyswajalnością składników odżywczych. Jedyną jej właściwie ważniejszą zaletą jest regulowanie procesów fermentacyjnych w jelitach. Kasza gryczana bogata jest w lecytynę, co powoduje, że używa się jej przy chorobach wątroby. Kasza perłowa i jęczmienna zawierają wiele błonnika i najlepiej gotować je zmieszane w stosunku 1: 1 z pęczakiem lub płatkami owsianymi. Przyswajalność składników odżywczych zawartych w kaszy perłowej i jęczmiennej jest stosunkowo niewielka, zawierają one jednak dość dużo kwasu foliowego i żelaza, co wpływa korzystnie na tworzenie się krwi. Kaszą perłową warto karmić psa, kiedy jest otłuszczony i ma zaparcie. Jeśli chodzi o ryż, to należy go traktować jako pokarm dietetyczny. Podobnie jak kasza owsiana ryż podczas gotowania wydziela dużo substancji śluzowych, co dobrze wpływa na pracę żołądka i jelit.
Dzienna porcja kaszy dla psa dorosłego nie powinna przekraczać 250 g, dla szczeniąt zaś do pierwszego miesiąca życia 100 g, a powyżej szóstego miesiąca 120-150 g.
Do karmienia psów używa się także mąki w postaci polewki, ponieważ jednak przyswajalność jej składników odżywczych jest mniejsza niż składników zawartych w kaszach, używa się jej rzadko. Kasza i mąka muszą być świeże, bez stęchłego zapachu, pleśni i gorzkiego smaku.
W żywieniu psów używa się także sucharów w postaci suchej i rozgotowanej. W tym ostatnim przypadku suchary należy rozkruszyć i zalać na kilka minut wrzątkiem, można je też moczyć w wodzie zimnej. Jeśli suchary zostały wypieczone bez soli, przed nakarmieniem nimi psa należy je nieco osolić. Pamiętajmy, że zawsze po nakarmieniu psa sucharami należy dać mu pić. Z używaniem sucharów na karmę dla psów nie należy jednak przesadzać, samymi sucharami można karmić psa nie dłużej niż czternaście dni.
Warzywa mają istotne znaczenie w karmieniu psów, gdyż są źródłem witamin, składników mineralnych, łatwo rozpuszczalnych cukrów, krochmalu, błonnika, kwasów organicznych. Pokarm warzywny zwiększa funkcję wydzielniczą gruczołów trawiennych i wzmaga ich aktywność fermentacyjną, co z kolei polepsza procesy trawienne i wzmaga wchłanianie substancji odżywczych. Wspomniane właściwości czynią z warzyw nieodzowny dodatek psiego pożywienia. W pokarmie psów dorosłych warzywa winny stanowić 10% całej porcji.
Psom podajemy ziemniaki, marchew, kapustę (świeżą i kiszoną), buraki, sałatę, szczaw, szpinak i inne. Najwyższą wartość odżywczą mają ziemniaki, psy jednak trawią je z trudnością, dodatkowo zaś są one przyczyną zaburzeń we wchłanianiu witamin z grupy B. Z tego też powodu ziemniaki należy podawać tylko wówczas, kiedy nie dysponujemy innymi zamiennikami. Ziemniaki podajemy tylko gotowane i utłuczone. Ponieważ ziemniaki gotowane szybko kwaśnieją, podajemy je zawsze świeże i jako dodatek do zup. Dość często w żywieniu psów stosuje się kapustę białą tak świeżą, jak i kiszoną. Jest ona źródłem witamin C i K. Również marchew jest pożytecznym dodatkiem do karmy jako źródła karotenu, podobnie buraki, zawierające cukry i pektyny. Buraki należy jednak podawać ostrożnie, gdyż dość często dochodzi do zatruć azotanami, jakie powstają podczas stygnięcia ugotowanych buraków. Należy je przechowywać w lodówce, a najlepiej nigdy nie przygotowywać na zapas. Z warzyw zielonych w karmieniu psów wykorzystujemy sałatę, szpinak, a także młode pokrzywy, te ostatnie przed podaniem drobno kroimy i parzymy wrzącą wodą. Dzienna norma warzyw (bez ziemniaków) wynosi dla psów dorosłych ok. 100 g, dla szczeniąt zaś 20-80 g. Wszystkie warzywa powinny być świeże, bez pleśni i obcych zapachów.
Psy bardzo chętnie jedzą dynię w różnych postaciach, trzeba ją jednak przed podaniem oczyścić ze skórki i pestek.
Do karmienia można także wykorzystać resztki pokarmów, których nie zjedli domownicy, pod warunkiem jednak, że będzie to tylko dodatek do karmy podstawowej. Należy sprawdzić, czy w resztkach nie ma ostrych kości, octu, musztardy czy pieprzu.
Jak już wspomnieliśmy, w żywieniu psów wskazane jest korzystanie z różnych dodatków: drożdży, preparatów witaminowych, mączki kostnej, skorupek z jaj kurzych, soli kuchennej. Drożdże piekarnicze i piwne zawierają dużo pełnowartościowych białek i witamin grupy B, dodaje się je do pokarmu szczeniąt w ilości 5-10 g dziennie, a psom dorosłym w ilości 20-30 g.
Preparaty witaminowe można dodawać do pożywienia, gdy ich obecność w karmie jest zbyt niska. Należy je zwłaszcza podawać szczennym sukom i sukom karmiącym zgodnie z zaleceniami dołączonymi do opakowań takich preparatów. Dodatki mineralne dodajemy do pożywienia tuż przed jego podaniem. Mączkę kostną dodajemy psom dorosłym do pożywienia w ilości 10-15 g dziennie, szczeniętom od 1-3 miesięcy życia w ilości 10 g, a od 3 do 6 miesiąca - 15 g dziennie.
zrodło krakvet.pl
prof.W.Janeczek
[ Dodano: 2009-04-28, 21:21 ]
sadze ze stronki warte uwagi
KARMY:
EUKANUBA: http://www.stopa.com.pl/eukanuba
BENTO KRONEN: http://www.bentokronen.pl
NUTRA NUGGETS: http://www.nutranuggets.pl
ACANA: http://www.acana.com.pl
ROYAL: http://www.royal-canin.pl
GILPA: www.gilpa.com.pl
HILL'S: http://www.hillspet.com/zSkin_2/index.j ... 9645808235 (ANG.)
BELCANDO: http://www.best-dog.net/brixi/belcando.html (ANG.)
BOSCH: http://www.ewenement.pl/
BIOMIL: http://www.biomill.pl/index2.html
PROFORMANCE: http://www.wicko.com.pl/
APORT: http://www.aport-polska.com/
HAPPY DOG: http://www.happydog.pl/
TEST KARM:
http://strony.psy.pl/dobki/artykuly/karmy.htm
W ciągu całego swego życia pies powinien otrzymywać wraz z pokarmem określoną ilość białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin i soli mineralnych. Składniki organiczne zawarte w pokarmie są psu potrzebne przede wszystkim do wyprodukowania przez jego organizm energii. O zapotrzebowaniu energetycznym zwierzęcia decyduje masa ciała, temperatura otoczenia, stan sierści, płeć, wiek, budowa zewnętrzna, praca mięśni, stan fizjologiczny.
Czym większy pies, tym mniej traci energii na 1 kg żywej masy ciała. W okresie letnim dobowe zapotrzebowanie na energię jest mniejsze, zimą zaś zwiększa się średnio o 15%. Samce tracą więcej energii niż suki, młode zaś psy więcej niż psy starsze. Szczupłe, muskularne, łatwo pobudzające się psy tracą więcej energii niż psy łagodne, ciężkie, a więc flegmatyczne.
Dla psa największe znaczenie w pożywieniu mają białka, które są nieodzowne dla odnowy tkanek organizmu, tworzenia mleka u karmiących suk, dla wytwarzania fermentów, hormonów, ciał obronnych organizmu. Białka walnie uczestniczą też w utrzymywaniu wodno-solnej równowagi w organizmie psa.
Brak białek w pożywieniu powoduje zatrzymanie wzrostu i rozwoju szczeniąt, zaburzenie funkcji rozrodczych, pogarsza się przyswajanie z pokarmu składników odżywczych, następuje zmniejszenie ilości mleka u karmiących suk, zły wzrost sierści i pazurów, obniżenie odporności organizmu na choroby; zmieniają się także składniki krwi. Przy długotrwałym braku białek w pożywieniu wątroba zaczyna źle funkcjonować. Pamiętajmy jednak o tym, że nadmiar białka w pożywieniu także jest szkodliwy. Zapotrzebowanie na białko u psów dorosłych wynosi dziennie ok. 5 g, a u psów młodych - 9 g na 1 kg wagi ciała. Przynajmniej 1/3 białek pies powinien otrzymywać wraz z pokarmem pochodzenia zwierzęcego. W pokarmie psa ważne są węglowodany, tak więc cukier, krochmal, błonnik. [www.amstaff.infocoig.pl] Węglowodany są najważniejszym źródłem energii i zabezpieczają 70% kalorii w pożywieniu. Cukier i krochmal przetwarzane są przez organizm psa w glukozę, która z kolei ma wielkie znaczenie dla ośrodkowego układu nerwowego, wątroby i mięśni. Jeśli ilość węglowodanów jest nadmierna, przekształcane są one w tłuszcz.
Niesłychanie ważna dla psiego organizmu jest zawartość błonnika w pożywieniu, gdyż pobudza on ruchy robaczkowe jelit, tak istotne dla formowania kału. Brak błonnika w pożywieniu wywołuje zaburzenia ruchów robaczkowych jelit, zwłaszcza u starych psów. Błonnik wywiera także zbawienny wpływ na czynność dróg żółciowych i oczyszczanie organizmu z cholesterolu. Zbyt mała ilość cukru i krochmalu w pożywieniu psa prowadzi do wycieńczenia zwierzęcia, ich zaś nadmiar do otłuszczenia. Czym mniejsza zawartość tłuszczów w pożywieniu, tym więcej powinno ono zawierać węglowodanów. W okresie letnim wskazane jest zastępowanie tłuszczów właśnie węglowodanami. Nie próbuj jednak karmić swego przyjaciela samymi węglowodanami, gdyż po 30-40 dniach doprowadzisz go do śmierci.
Znaczenie węglowodanów w karmieniu psa uwarunkowane jest zawartością w nich kwasów tłuszczowych i wysoką kalorycznością. Tłuszcze wchodzą w skład protoplazmy i błon komórkowych, a także odgrywają rolę podstawowej substancji zapasowej odkładając się pod skórą zabezpieczają zwierzę przed zimnem, są niezastąpione w prawidłowej pracy gruczołów trawiennych.
WITAMINY
Dorosły pies potrzebuje średnio 1,3 g tłuszczu na dobę na 1 kg wagi ciała, młodzież zaś 2,3 g na 1 kg masy ciała. W przypadku braku tłuszczów w pożywieniu obserwować można spowolnienie wzrostu, zaburzenia rozrodcze, choroby skóry. Nadmiar tłuszczów w pożywieniu jest także szkodliwy. Jedna z oznak właściwej ilości tłuszczów w pokarmie jest gładka, błyszcząca sierść. Dla psa najwartościowsze są tłuszcze zawarte w pokarmie zawierającym dużo witamin - w wątrobie, mleku, rybach.
Prócz białek, tłuszczów i węglowodanów, w pożywieniu psa muszą być obowiązkowo obecne witaminy.
* Witamina A potrzebna jest organizmowi psa do utrzymania w normalnym stanie tkanek organizmu, zapewnia prawidłowy wzrost, wzrok, funkcje płciowe. Przy braku w pożywieniu witaminy A następuje intensywne rogowacenie nabłonka narządów trawiennych, oddechowych i dróg rodnych u suk. Jej brak wpływa także na obniżenie odporności na różnorodne infekcje, doprowadza do zaburzenia pracy gruczołów łzowych, co z kolei prowadzi do suchości rogówki oka i obniżenia zdolności regeneracyjnych siatkówki oka. U psów pozbawionych witaminy A obserwować można zaburzenia funkcji płciowych: psy stają się bezpłodne, u suk zaś następują zachwiania cyklu płciowego, poronienia, rodzenie słabych szczeniąt. Dużo witaminy A zawiera wątroba i tran, natomiast brak jej w pokarmie roślinnym.
* Witamina D ma decydujący wpływ na wzrost kości. Brak jej w pożywieniu prowadzi u szczeniąt do krzywicy, u dorosłych zaś psów wywołuje rozmiękczenie kości lub ich rzeszotowienie. Brak witaminy D występuje najczęściej u psów pozbawionych słońca. Witamina D obecna jest w tranie, drożdżach i mięsie ryb.
* Witamina E podtrzymuje u psów funkcje płciowe, sprzyja rozwojowi muskulatury, uczestniczy w oddychaniu tkankowym. Brak witaminy E powoduje zmiany w narządach rozrodczych, prowadzi do bezpłodności. Suki pozbawione witaminy E zaraz po zapłodnieniu ronią płody zatrute nagromadzonymi w organizmie matki pozostałościami przemiany tłuszczowej. Samce cierpią na brak spermy i zanik mięśni. Wiele witaminy E zawiera kasza owsiana i gryczana, a także oleje roślinne.
* Witamina K bierze udział w prawidłowym krzepnięciu krwi. Psy otrzymujące zbyt mało witaminy K cierpią na wylewy podskórne w okolicy szyi, klatki piersiowej, nóg i innych miejscach. Deficyt witaminy K występuje najczęściej u psów chorujących na zaburzenia jelit i wątroby. Witaminę K zawierają szpinak, kapusta, a także specjalne preparaty witaminowe.
* Witamina C uczestniczy w tworzeniu tkanki łącznej naczyń krwionośnych, w syntezie hormonów nadnerczy, przemianie aminokwasów, we wchłanianiu żelaza w jelitach, w regulacji czynności wątroby. Witamina C zabezpiecza psy przed zachorowaniem na szkorbut. W przypadku jej braku w pożywieniu następują liczne wylewy krwawe pod skórę i do stawów, do narządów wewnętrznych, ma miejsce krwawienie z dziąseł, występuje anemia na tle braku żelaza. Sporo witaminy C zawierają wątroba, ziemniaki, kapusta, szpinak, świeże owoce i jarzyny.
* Witamina B1 odpowiada w organizmie psa za przemianę węglowodanową. [www.amstaff.infocoig.pl] Przy jej braku w pokarmie we krwi i tkankach psa gromadzi się kwas pirowinogronowy, który działa trująco na system nerwowy, psy cierpią na słabość mięśni, nie mogą się poruszać, padają ofiarą paraliżu i kurczów. Jednym z powodów braku witaminy B1 w organizmie jest karmienie psów wyłącznie białym chlebem i rybami. Wiele witaminy B1 zawiera chleb razowy, kasza owsiana, gryczana, a także drożdże.
* Witamina B2 zabezpiecza w komórkach organizmu psa procesy utleniające i sprzyja odnawianiu komórek. Brak jej prowadzi do wypadania i odbarwiania sierści, wymiotów, dyzenterii, słabości mięśni. W porze letniej psy cierpią na choroby skóry, pękają im wargi, pojawiają się wyparzenia wokół pyska, nosa i uszu. Witamina B2 znajduje się w wątrobie, drożdżach.
* Witamina B3 reguluje procesy fermentacyjne. Brak jej w pokarmie powoduje chorobliwe zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, w narządach wewnątrzwydzielniczych, skórze. Pies choruje na dolegliwości skóry, odbarwienie i wypadanie sierści, dyzenterię, konwulsje, zwierzę porusza się z trudnością. Sporo witaminy B3 zawiera wątroba, nerki, drożdże.
* Witamina B4 reguluje pracę wątroby, przemianę tłuszczów i aminokwasów zawierających siarkę. Brak witaminy B4 w organizmie psa doprowadza do otłuszczenia wątroby, a także wylewu krwi do nerek. Brak witaminy B4 występuje u psów karmionych pokarmem bezmięsnym. Wiele witaminy B4 zawiera mięso, wątroba, mączka kostna, mączka rybna.
* Witamina B5 bierze bezpośredni udział w przemianie białek, tłuszczów, węglowodanów i w utlenianiu kwasów organicznych. Kiedy w organizmie jej brakuje, psy zaczynają chorować na ciężkie dolegliwości żołądka i jelit. Dodatkowym objawem braku witaminy B5 jest czarny język, owrzodzenie śluzówek jamy ustnej i owrzodzenia skóry, kał z domieszką krwi. Tego typu awitaminoza występuje najczęściej u psów, które zjadają pokarm zawierający spory procent kaszy kukurydzianej. Źródłem witaminy B5 jest wątroba, mączka rybna, drożdże.
* Witamina B6 nieodzowna jest do regulacji w organizmie psa przemiany węglowodanowej i tłuszczowej. Jej brak prowadzi do różnorodnych chorób skórnych, zaburzeń pracy żołądka, owrzodzenia jamy ustnej. Duże ilości witaminy B6 zawiera świeże mięso, zwłaszcza końskie, wątroba, kasza pszenna, kasza gryczana, drożdże.
Pożywienie psa nie będzie nigdy pełnowartościowe, jeśli brak w nim składników mineralnych: wapnia, fosforu, potasu, sodu, chloru, żelaza, miedzi, kobaltu, cynku. Obok białek, tłuszczów, węglowodanów i witamin składniki mineralne są niezwykle ważnymi dla życia i zdrowia psa składnikami pokarmu.
* Wapń wchodzi w skład tkanki kostnej, jest konieczny dla normalnej pracy układu nerwowego, pracy mięśni, reguluje krzepliwość krwi. Jego brak wywołuje u młodych psów krzywicę, u dorosłych mięknicę kości, która najczęściej atakuje szczenne albo karmiące suki. Głównymi źródłami wapnia są: mleko, mączka mięsno-kostna, skorupki jaj.
* Fosfor obecny jest w tkance kostnej, tkance mięśniowej, nerwowej, gruczołowej, a także w jądrach komórkowych psiego organizmu. [www.amstaff.infocoig.pl] Fosfor odgrywa bardzo istotną rolę w przemianie węglowodanowej i w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej krwi. W przypadku braku fosforu w pożywieniu psy chorują na różne zwyrodnienia kostne. Stosunkowo dużo fosforu zawiera świeże pełne mleko, kasza owsiana, mączka kostna, mączka rybna.
* Sód, potas i chlor nieodzowne są dla psiego organizmu m.in. do podtrzymania ciśnienia osmotycznego w komórkach. Przy braku tych składników psy tracą apetyt, dochodzi do obniżenia wydzielania soku żołądkowego, pojawia się arytmia serca, obniża się ciśnienie krwi. W celu zaspokojenia potrzeb na te składniki dodawać należy do pokarmu szarą sól. Wiele potasu zawiera świeże mięso, mączka rybna, kasza owsiana, ziemniaki.
* Żelazo, miedź i kobalt mają wielkie znaczenie dla szpiku kostnego, gdyż są nieodzowne w tworzeniu hemoglobiny i innych części składowych krwi. Jeśli w pokarmie psa brak żelaza, miedzi i kobaltu, zwierzę zaczyna być anemiczne. Zewnętrzną oznaką braku miedzi jest odbarwienie sierści. Wiele żelaza zawiera wątroba, kasza pszenna i kasza gryczana, mączka kostna, mączka rybna. Stosunkowo dużo miedzi zawiera chleb pszenny, jarzyny, wątroba, mączka rybna. Kobalt obecny jest w wątrobie, mięsie ryb morskich, mączce kostnej.
* W celu zapobieżenia anemii stosuje się różnego rodzaju preparaty zawierające składniki mineralne. Natomiast roztworem wodnym siarczanu żelaza (2,5 g) i siarczanu miedzi (1 g) rozpuszczonymi w 1 litrze przegotowanej wody smarujemy sutki karmiących suk, dzięki czemu zabezpieczamy także szczenięta przed brakiem tych składników.
* Cynk konieczny jest dla psów, gdyż zapewnia im właściwy wzrost, rozwój, reguluje dojrzewanie płciowe, podtrzymuje ostrość smaku i węchu. Brak cynku w pokarmie powoduje nagłe powstrzymanie wzrostu, obniżenie funkcji reprodukcyjnych, utratę apetytu, zaburzenia smaku i węchu, choroby skóry. Powodem wspomnianego deficytu jest karmienie psów białym chlebem, rzadkie podawanie mięsa, nadmierne pocenie się zwierzęcia. Dużo cynku zawiera świeże mięso, wątroba, kasza gryczana i owsiana, mączka kostna, mączka rybna.
POKARM ZWIERZĘCY
Takim pokarmem są: mięso, podroby, mleko, przetwory mleczne, ryby, jaja itp. Każde pożywienie przeznaczone dla twego psa powinno zawierać przynajmniej 40% powyższych składników, pod warunkiem, że zwierzę jest już dorosłe.
Mięso jest najbardziej odżywczym składnikiem i każda porcja pokarmu powinna zawierać 25-30% mięsa. Dla psa nadaje się każde mięso: konina, wołowina, baranina, wieprzowina, dziczyzna, ptactwo, w tym także dzikie. Mięso podajemy w postaci surowej albo gotowanej. Mięso surowe jest korzystniejsze niż gotowane i dlatego powinno stanowić około 30% dobowej normy pożywienia. Na karmę dla psa nadaje się mięso zwierząt hodowlanych, które padły w wyniku nieszczęśliwych wypadków, pod warunkiem jednak, że przyczyną śmierci nie była choroba zakaźna. Takie mięso należy jednak pokroić na kawałki i ugotować, a przynajmniej sparzyć wrzątkiem. Jeśli karmimy psa mięsem zwierząt hodowlanych, to do tego celu bardziej nadaje się mięso chude i to gorszego gatunku. Mięso tłuste (wieprzowina, baranina) wywołuje często u psów rozstrój żołądka. Mięso drobnych dzikich zwierząt, gryzoni i ptaków podajemy psu w postaci surowych lub gotowanych tuszek, lecz bez piór, skóry i wnętrzności. Aby zapobiec poranieniu przełyku ostrymi kośćmi, tuszki rąbiemy na części, a u ptaków usuwamy dzioby i pazurki. Jednakże takie mięso należy wprowadzać do żywienia stopniowo, podając je najpierw psu, który zaspokoił pierwszy głód innym pokarmem, gdyż pies bardzo głodny może się poranić kośćmi.
Najwięcej białka zawiera konina i baranina, nieco mniej - wieprzowina. Dzienna porcja mięsa dla psów nie jest jednakowa i zależy od wieku zwierzęcia, jego płci, masy ciała, stanu fizycznego i warunków, w jakich żyje. Średnia norma dla dorosłego psa przy średnim obciążeniu fizycznym, o masie ciała nie przekraczającej 35 kg wynosi 400 g.
Szczeniak od dwudziestego dnia życia do wieku dwu miesięcy powinien, zależnie od rasy, otrzymywać od 80 do 200 g mięsa; szczeniak od drugiego miesiąca - 400-500 g, a od pół roku do jednego roku 500-600 g.
W karmieniu psów znaczną rolę spełniają podroby mięsne i wszelkiego rodzaju odpadki: wątroba, nerki, płuca, serce, mózg, ozór, śledziona, żołądek przeżuwaczy, przepona, głowa, wymię, okrawki mięsne, nogi, ogony, wargi, uszy. Podroby i resztki nie powinny stanowić więcej niż 30% dziennej porcji pokarmowej. Wszystkie podroby otrzymane od zdrowych zwierząt i świeże podajemy psu w stanie surowym.
Skład i wartość odżywcza podrobów i resztek jest różna. Najbardziej obfitym źródłem witamin jest wątroba; ma ona także wysokie wartości dietetyczne. Jednak podczas jej przechowywania w zamrażalniku zmniejsza się zawartość witaminy A. Najczęściej wątroba podawana jest sukom w okresie cieczki, później sukom ciężarnym, a także szczeniętom i karmiącym matkom. Szczególnie dobroczynnie wpływa podawanie wątroby na organizm zwierząt anemicznych. Ponieważ w wątrobie, zwłaszcza świńskiej i baraniej, znajdować się mogą pasożyty, karmić nią psa można pod warunkiem, że mięso zostało zbadane przez weterynarza.
Serce jest źródłem wartościowego białka, a także zawiera niemal wszystkie witaminy grupy B. Nerki obfitują w witaminy A i B, zaś mózg - w substancje lipidowe. Mózg powinno się podawać w okresie rui i wówczas, kiedy pies cierpi na zaburzenia w gospodarce tłuszczowej organizmu. Wymię zawiera bardzo wiele tłuszczu. Śledziona jest bogata w pełnowartościowe białko, a pod względem zawartości aminokwasów, których niczym nie da się zastąpić, bliska jest pełnowartościowemu mięsu i wątrobie, zawiera także antyciała i fermenty. Jeśli śledziona po przekrojeniu jest bardzo ciemna, oznacza to, że jest zepsuta i takiej nie należy podawać.
Płuca obfitują w tkankę łączną i są bardzo cennym pokarmem, ale podawać je należy w małych ilościach (100-200 g) i w postaci zmielonej, gdyż w przeciwnym razie zwierzę będzie wymiotować.
Żołądki zwierząt hodowlanych można podawać w postaci surowej. Nie należy jednak karmić psa jelitami nie oczyszczonymi z zawartości. Podawać je można dopiero po usunięciu treści, dokładnym umyciu i ugotowaniu.
Głowizna owiec i dużych zwierząt składa się z dużej ilości kości; zawarte w niej białko jest źle przyswajane przez psy. Z drugiej jednak strony głowizna zawiera zwykle sporo tłuszczu, więc karmienie nimi młodych psów sprzyja ich dobremu wzrostowi.
Nogi, uszy, wargi, ogony zawierają mało wartościowe białka i można je podawać jako dodatek do pożywienia, jako źródło łatwo przyswajalnego wapnia i fosforu.
W karmieniu psów ważną rolę odgrywają kości długie, czyli rurowe, gdyż zawierają one około 20% szpiku, łatwo przyswajalnego tłuszczu. Pamiętać jednak należy, że przyswajanie przez organizm psa białka kostnego nie jest zbyt wysokie. Szpik ze względu na zawartość pewnych składników szybko się psuje.
Kości podajemy psu, kiedy ukończy 2-3 miesiące życia. Brak kości w pożywieniu prowadzi do osłabienia kośćca zwierzęcia, a w następstwie do podatności na złamania. Pamiętajmy, że jeśli z powodów zdrowotnych pies nie otrzymywał żadnego pożywienia, to nie wolno mu podawać kości. Szczeniętom nie można też podawać kości ptactwa. Z kości można przyrządzić wywar na zupę, można je też podawać surowe.
Krew pochodząca z uboju zwierząt hodowlanych warto podawać psom. we wszystkich okresach życia, poczynając od 2-3 miesiąca. Krew jest bardzo wartościowym pokarmem, gdyż zawiera około 20% bardzo łatwo przyswajalnych białek, a pod względem zawartości aminokwasów nie ustępuje mięsu. Świeża krew przez 2-3 godziny posiada silne właściwości bakteriobójcze. Uwzględnienie w pokarmie psów świeżej krwi chroni je przed zapadnięciem na anemię, zwłaszcza wówczas, kiedy są za często karmione rybami. Krew można podawać psu świeżą, dodawać do pożywienia gotowaną, a także skrzepniętą. Jeśli podajesz psu krew surową, którą zresztą bardzo chętnie wypija, pamiętaj, żeby nie przekroczyć 3 godzin od chwili jej uzyskania, krew starszą podawać można jedynie w postaci gotowanej. Krwią możesz z powodzeniem zastąpić pełnowartościowe mięso, dodając ją do kaszy i warzyw. Nie należy jednak podawać psu zbyt często zwłaszcza skrzepniętej krwi, gdyż może dojść do zatrucia białkiem.
Obecne dzisiaj na naszym rynku koncentraty z masy mięsno kostnej zachwalane jako pełnowartościowy pokarm są rzeczywiście źródłem białka i substancji mineralnych. Takie koncentraty, zwane potocznie konserwami dla psów, produkowane są z podrobów i okrawków mięsnych, a także z wybrakowanych tusz zwierzęcych, które nie nadają się już do zjedzenia przez ludzi, a także z tusz zwierząt, które padły w wyniku niezakaźnych chorób. W konserwach znajduje się do 50% białka i do 25% substancji mineralnych. Konserwy zastępują częściowo mięso i można je podawać dorosłym psom w ilości nieprzekraczającej 100 g na dobę. Psy młode i szczenięta karmić lepiej pokarmem świeżym. Do konserw należy przyzwyczajać psa stopniowo dodając po 100 g konserw do racji żywnościowej. a czynić to nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Praktyka uczy. że korzystniejsze jest dodawanie porcji konserw do gęstej zupy.
Odpady mięsno-kostne powstają w rzeźniach podczas rozbierania tusz zwierzęcych, są bogate w białko i substancje mineralne. Jeśli masz taką możliwość. możesz dodawać odpady do zupy.
Mleko i produkty mleczne mogą częściowo zastępować mięso. lecz ich udział w porcji dziennej pożywienia nie powinien przekraczać 5%. Mleko zawiera wszelkie substancje odżywcze. Jako pokarm dla psów używane jest mleko krowie, kozie, owcze, kobyle. Mleko ma szczególne znaczenie dla szczeniąt. szczennych lub karmiących suk. a także dla chorych i wycieńczonych zwierząt. Mleko podaje się zawsze surowe.
Jeśli karmiąca suka cierpi na niedostatek mleka własnego. wówczas od trzeciego dnia życia podajemy szczeniętom po 50 g świeżego mleka dziennie (najlepiej lekko podgrzanego). od trzeciego zaś miesiąca porcję mleka zwiększamy do 500 g dziennie i taką ilość podajemy aż do 6 miesiąca życia. Szczennym i karmiącym sukom można podawać do 1 litra mleka dziennie. Obok mleka świeżego można też dodawać zsiadłe. które działa bardzo korzystnie na florę jelitową.
Mleko chude także podajemy psu w postaci świeżej i kwaszonej. Psom dorosłym zamiast mięsa można podawać 1-2 razy w tygodniu po 1 litrze dziennie mleka chudego tak świeżego. jak i skwaszonego. gdyż obydwie postaci mleka są źródłem pełnowartościowych białek. Mleko chude można też dodawać do pożywienia roślinnego (np. do wszelkiego rodzaju kasz na gęsto), gdyż psy bardzo chętnie jedzą taką kaszę na mleku.
Twaróg jest pokarmem bardzo odżywczym i dobrze przyswajanym przez zwierzęta, dlatego można go podawać młodzieży i psom dorosłym. jeśli chodzi o szczenięta to od dwudziestego dnia życia podajemy im dziennie po łyżeczce twarogu, a kiedy skończą szósty miesiąc porcję zwiększamy do 50-100 g dziennie. Psom dorosłym można podawać twaróg zamiast mięsa (do 500 g dziennie), także psy chore można, a nawet należy karmić twarogiem. Psom, w pożywieniu których brak mięsa, podajemy od 600 do 1000 g twarogu. Należy jednak uważać, gdyż długie karmienie samym twarogiem powoduje zaparcie.
Także maślanka jest bardzo wskazana do karmienia psów, gdyż zawiera sporą ilość cukru mlecznego. Najczęściej maślankę dodaje się do różnych kasz, lecz w stanie surowym jest ona znakomitym środkiem rozwalniającym, a ze względu na wysoką zawartość lecytyny służy jako środek leczniczy w chorobach wątroby i anemii.
Ryby i odpady rybne posiadają bardzo wiele białka, a pod względem wartości odżywczej nie ustępują mięsu i podrobom. Oprócz pełnowartościowego białka pokarm rybny zawiera (w zależności od rodzaju ryby) łatwo przyswajalne tłuszcze, witaminy A i D, a także wiele substancji mineralnych. W odpadach rybnych znajduje się o wiele mniej białka niż w rybach całych. Do karmienia psów wykorzystuje się ryby drobne, niesolone. Odpady winny być świeże, gdyż w przeciwnym razie mogą wywołać zatrucie lub nawet poważniejszą chorobę. Prawie we wszystkich gatunkach ryb obecny jest ferment zwany tiaminazą, który u psów karmionych głównie rybami w surowej postaci wywołuje awitaminozę (brak witaminy B1). Największą ilość tego fermentu znajduje się we wnętrznościach i głowach rybich. Z tego też powodu podawać psu ryby surowe można tylko od czasu do czasu. Niektóre ryby morskie, a wśród nich popularny w Polsce mintaj, zawierają trimetyloaminę, która wiąże obecne w pożywieniu żelazo w postać nieprzyswajalną. Zaburzenie to powoduje ciężką anemię i zmianę barwy sierści. Gotowanie ryb zabezpiecza przed niekorzystnym działaniem trimetyloaminy. Jeśli jednak z jakichkolwiek powodów pies jest karmiony surowymi rybami, trzeba mu osobno podawać preparaty żelazowe.
Do długotrwałego karmienia mięsem ryb psy trzeba przygotowywać stopniowo. Przed gotowaniem ryby trzeba oczyścić z łusek i wnętrzności, a ryby drobne gotować tak długo aż ości staną się miękkie. Jeśli ryby są solone, trzeba je przed gotowaniem wymoczyć w kilku wodach. Ryby co prawda są źródłem białka, nie mogą jednak zastąpić w pełni mięsa. Psy chętniej jedzą ryby morskie w postaci surowej niż gotowanej. Najbardziej wskazane jest łączenie pokarmu mięsnego z rybami, lecz ryby nie powinny stanowić więcej niż 5% całej porcji. Psy bardzo chętnie zjadają tran, który jest bogaty w różne witaminy. Najczęściej jednak tran podaje się szczeniętom, aby je uchronić przed krzywicą. Szczeniętom poczynając od drugiego tygodnia życia podajemy po 5 kropli tranu dziennie, a poczynając od drugiego miesiąca życia po łyżeczce dziennie. Tran można także dodawać do pokarmu tuż przed karmieniem. Niektóre psy reagują na tran rozwolnieniem, wówczas przestajemy go podawać na kilka dni. Tran podajemy także karmiącym sukom w ilości 30-50 g dziennie. Tran należy przechowywać w chłodnym ciemnym miejscu, gdyż na świetle zmienia on swoje właściwości.
Psom można także podawać jajka, sadło, masło. Surowe jajka stosujemy w karmieniu jako dodatek dla szczeniąt, karmiących suk i psów chorych. Tłuszcze zwierzęce podajemy psu w okresie zimowym jako dodatek do podstawowego pokarmu w ilości 20-25 g dziennie.
POKARM POCHODZENIA ROŚLINNEGO
Ten rodzaj pożywienia w karmieniu psów odgrywa decydującą rolę, a jeśli chodzi o psy dorosłe, powinien stanowić 60-70% ich dziennej porcji.
Do takich produktów należą: wszelkie zboża w postaci chleba, mąki, kaszy, a także warzywa. Natomiast nasion roślin strączkowych: bobu, fasoli, soczewicy, grochu, nie należy podawać, gdyż są ciężkostrawne, a ich składniki pokarmowe zwierzęta źle przyswajają. Nie należy też używać olejów roślinnych, gdyż organizm psi prawie ich nie przyswaja. Chleb, kasza i mąka zawierają dużo węglowodanów, witamin grupy B i składników mineralnych, zwłaszcza fosforu.
Do karmienia psów najlepszy jest chleb razowy i pszenny. Jeśli chodzi o zawartość białka i kaloryczność, chleb biały jest wartościowszy od razowego. Jednakże psy źle trawią chleb, w związku z czym przebywa on w żołądku zwierzęcia dość długo, bo 3-4 godziny. Aby chleb mógł zostać strawiony, żołądek psa musi wydzielić trzykrotnie więcej fermentów niż w przypadku trawienia mleka. Dzienna norma chleba dla psów dorosłych nie powinna przekroczyć 200 g, dla bardzo małych szczeniąt
50 g, dla szczeniąt, które ukończyły miesiąc życia - 100 g. Podawanie psom większych ilości chleba lub karmienie ich tylko chlebem powoduje bardzo silną fermentację w jelitach i powstawanie nadmiernej ilości gazów i zaparcia. Chleb należy dodawać do mleka lub zupy. Najbardziej wskazany jest chleb czerstwy.
W porównaniu z chlebem kasze, zdecydowanie bogatsze w łatwo przyswajalne węglowodany, powinny stanowić podstawę pożywienia psa. Dobrze ugotowana kasza owsiana wydziela sporo śluzu, który wpływa dobroczynnie na proces trawienia, białko zaś w niej zawarte działa dodatnio na czynność wątroby i serca.
Ponieważ kasza owsiana zawiera sporo tłuszczów, stawia ją to na pierwszym miejscu pod względem kaloryczności pośród innych kasz. Kaszę owsianą należy przed ugotowaniem moczyć w wodzie 6-8 godzin, gdyż inaczej źle się ugotuje. Na psi organizm bardzo dobrze wpływają płatki owsiane w różnych postaciach.
Kasza manna jest bardzo dobrze przyswajalna, natomiast kukurydziana odznacza się bardzo niską przyswajalnością składników odżywczych. Jedyną jej właściwie ważniejszą zaletą jest regulowanie procesów fermentacyjnych w jelitach. Kasza gryczana bogata jest w lecytynę, co powoduje, że używa się jej przy chorobach wątroby. Kasza perłowa i jęczmienna zawierają wiele błonnika i najlepiej gotować je zmieszane w stosunku 1: 1 z pęczakiem lub płatkami owsianymi. Przyswajalność składników odżywczych zawartych w kaszy perłowej i jęczmiennej jest stosunkowo niewielka, zawierają one jednak dość dużo kwasu foliowego i żelaza, co wpływa korzystnie na tworzenie się krwi. Kaszą perłową warto karmić psa, kiedy jest otłuszczony i ma zaparcie. Jeśli chodzi o ryż, to należy go traktować jako pokarm dietetyczny. Podobnie jak kasza owsiana ryż podczas gotowania wydziela dużo substancji śluzowych, co dobrze wpływa na pracę żołądka i jelit.
Dzienna porcja kaszy dla psa dorosłego nie powinna przekraczać 250 g, dla szczeniąt zaś do pierwszego miesiąca życia 100 g, a powyżej szóstego miesiąca 120-150 g.
Do karmienia psów używa się także mąki w postaci polewki, ponieważ jednak przyswajalność jej składników odżywczych jest mniejsza niż składników zawartych w kaszach, używa się jej rzadko. Kasza i mąka muszą być świeże, bez stęchłego zapachu, pleśni i gorzkiego smaku.
W żywieniu psów używa się także sucharów w postaci suchej i rozgotowanej. W tym ostatnim przypadku suchary należy rozkruszyć i zalać na kilka minut wrzątkiem, można je też moczyć w wodzie zimnej. Jeśli suchary zostały wypieczone bez soli, przed nakarmieniem nimi psa należy je nieco osolić. Pamiętajmy, że zawsze po nakarmieniu psa sucharami należy dać mu pić. Z używaniem sucharów na karmę dla psów nie należy jednak przesadzać, samymi sucharami można karmić psa nie dłużej niż czternaście dni.
Warzywa mają istotne znaczenie w karmieniu psów, gdyż są źródłem witamin, składników mineralnych, łatwo rozpuszczalnych cukrów, krochmalu, błonnika, kwasów organicznych. Pokarm warzywny zwiększa funkcję wydzielniczą gruczołów trawiennych i wzmaga ich aktywność fermentacyjną, co z kolei polepsza procesy trawienne i wzmaga wchłanianie substancji odżywczych. Wspomniane właściwości czynią z warzyw nieodzowny dodatek psiego pożywienia. W pokarmie psów dorosłych warzywa winny stanowić 10% całej porcji.
Psom podajemy ziemniaki, marchew, kapustę (świeżą i kiszoną), buraki, sałatę, szczaw, szpinak i inne. Najwyższą wartość odżywczą mają ziemniaki, psy jednak trawią je z trudnością, dodatkowo zaś są one przyczyną zaburzeń we wchłanianiu witamin z grupy B. Z tego też powodu ziemniaki należy podawać tylko wówczas, kiedy nie dysponujemy innymi zamiennikami. Ziemniaki podajemy tylko gotowane i utłuczone. Ponieważ ziemniaki gotowane szybko kwaśnieją, podajemy je zawsze świeże i jako dodatek do zup. Dość często w żywieniu psów stosuje się kapustę białą tak świeżą, jak i kiszoną. Jest ona źródłem witamin C i K. Również marchew jest pożytecznym dodatkiem do karmy jako źródła karotenu, podobnie buraki, zawierające cukry i pektyny. Buraki należy jednak podawać ostrożnie, gdyż dość często dochodzi do zatruć azotanami, jakie powstają podczas stygnięcia ugotowanych buraków. Należy je przechowywać w lodówce, a najlepiej nigdy nie przygotowywać na zapas. Z warzyw zielonych w karmieniu psów wykorzystujemy sałatę, szpinak, a także młode pokrzywy, te ostatnie przed podaniem drobno kroimy i parzymy wrzącą wodą. Dzienna norma warzyw (bez ziemniaków) wynosi dla psów dorosłych ok. 100 g, dla szczeniąt zaś 20-80 g. Wszystkie warzywa powinny być świeże, bez pleśni i obcych zapachów.
Psy bardzo chętnie jedzą dynię w różnych postaciach, trzeba ją jednak przed podaniem oczyścić ze skórki i pestek.
Do karmienia można także wykorzystać resztki pokarmów, których nie zjedli domownicy, pod warunkiem jednak, że będzie to tylko dodatek do karmy podstawowej. Należy sprawdzić, czy w resztkach nie ma ostrych kości, octu, musztardy czy pieprzu.
Jak już wspomnieliśmy, w żywieniu psów wskazane jest korzystanie z różnych dodatków: drożdży, preparatów witaminowych, mączki kostnej, skorupek z jaj kurzych, soli kuchennej. Drożdże piekarnicze i piwne zawierają dużo pełnowartościowych białek i witamin grupy B, dodaje się je do pokarmu szczeniąt w ilości 5-10 g dziennie, a psom dorosłym w ilości 20-30 g.
Preparaty witaminowe można dodawać do pożywienia, gdy ich obecność w karmie jest zbyt niska. Należy je zwłaszcza podawać szczennym sukom i sukom karmiącym zgodnie z zaleceniami dołączonymi do opakowań takich preparatów. Dodatki mineralne dodajemy do pożywienia tuż przed jego podaniem. Mączkę kostną dodajemy psom dorosłym do pożywienia w ilości 10-15 g dziennie, szczeniętom od 1-3 miesięcy życia w ilości 10 g, a od 3 do 6 miesiąca - 15 g dziennie.
zrodło krakvet.pl
prof.W.Janeczek
[ Dodano: 2009-04-28, 21:21 ]
sadze ze stronki warte uwagi
KARMY:
EUKANUBA: http://www.stopa.com.pl/eukanuba
BENTO KRONEN: http://www.bentokronen.pl
NUTRA NUGGETS: http://www.nutranuggets.pl
ACANA: http://www.acana.com.pl
ROYAL: http://www.royal-canin.pl
GILPA: www.gilpa.com.pl
HILL'S: http://www.hillspet.com/zSkin_2/index.j ... 9645808235 (ANG.)
BELCANDO: http://www.best-dog.net/brixi/belcando.html (ANG.)
BOSCH: http://www.ewenement.pl/
BIOMIL: http://www.biomill.pl/index2.html
PROFORMANCE: http://www.wicko.com.pl/
APORT: http://www.aport-polska.com/
HAPPY DOG: http://www.happydog.pl/
TEST KARM:
http://strony.psy.pl/dobki/artykuly/karmy.htm