17 mar 2007, 08:31
Dora to dla Ciebie:
Uwaga na meningokoki
Całą Polską obiegła wiadomość o wystąpieniu ogniska inwazyjnej choroby meningokokowej na terenie Śląska i województwa opolskiego. Liczne doniesienia mediów nie zaspokoiły ciekawości społeczeństwa, bo pojawiło się mnóstwo pytań dotyczących właśnie choroby meningokokowej. Dlatego właśnie specjaliści Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Białymstoku przedstawiają podstawowe wiadomości na temat choroby.
Inwazyjna choroba meningokokowa to ciężkie zakażenie inwazyjne pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub posocznicy. Wywoływane przez bakterie z gatunku Neisseria meningitidis. Bakteria ponadto może wywoływać ropne zapalenie stawów, zapalenie płuc, ucha środkowego, gardła czy zapalenie wsierdzia i osierdzia. Lekarzom znanych jest 13 różnych grup serologicznych drobnoustroju.
W Polsce i całej Europie zachorowania wywoływane są najczęściej przez meningokoki z grupy B i C. Szczepy B powodują sporadyczne zachorowania, ale za to szczepy C są w stanie wywoływać epidemie.
Rezerwuarem zarazka, czyli środowiskiem naturalnym bakterii, jest wyłącznie człowiek chory lub nosiciel. Bezobjawowe nosicielstwo meningokoków świadczy o występowaniu znacznych różnic w zjadliwości poszczególnych szczepów i różnej podatności na zakażenie.
Nosicielami bakterii jest 2-25 procent populacji, jednak w środowiskach zamkniętych odsetek może sięgać nawet 80 procent. Podwyższone ryzyko infekcji występuje więc w zbiorowiskach ludzkich np. żłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach, koszarach, domach opieki. W takich warunkach przenoszenie się zarazków poprzez bliski kontakt jest znacznie ułatwione.
Drogi szerzenia. Bakterie bytują w jamie nosowo-gardłowej i są przenoszone drogą kropelkową podczas kichania lub kaszlu, bezpośredni kontakt (pocałunek) lub także pośredni kontakt z osobą zakażoną (picie ze wspólnego naczynia).
Okres wylęgania bakterii Neisseria meningitidis w zakażeniu wynosi od 2-10 dni (średnio to najczęściej 3-4 dni)
Objawy choroby w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych meningokokowym nie różnią się od objawów klinicznych w przypadkach wywołanych przez inne czynniki bakteryjne. Klasycznymi objawami są: bóle głowy, gorączka, objawy oponowe (sztywność karku, nudności i wymioty). Za to objawem charakterystycznym dla zakażenia meningokokowego jest wysypka krwotoczna występująca u 10-50 procent chorych. Najczęściej chorują małe dzieci i młodzież. Maluchy do piątego roku życia - z uwagi na niedostatecznie wykształcony układ odpornościowy – narażone są najbardziej. Z kolei młodzież w wieku od 15 do 24 lat (największy odsetek nosicieli jest w tej grupie) narażona jest z uwagi na kontakty z rówieśnikami np. w szkole, na dyskotekach, podczas wspólnych wyjazdów.
Ważne, aby w przypadku wystąpienia powyższych objawów natychmiast zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który po rozpoznaniu choroby powinien umieścić chorego w szpitalu. Szybko rozpoczęte leczenie zapobiegnie wystąpieniu najcięższych powikłań.
Jak można zapobiegać chorobie? Od 2002 roku zarejestrowano w Polsce wzrost zachorowań wywołanych przez bakterie typu C Neisseria meningitidis. W Polsce dostępna jest szczepionka przeciwko meningokokom grupy A i C przeznaczona do uodpornienia dzieci powyżej 2 miesiąca życia, młodzieży i osób dorosłych. Szczepionka zapewnia długotrwałą odporność poszczepienną, jednak nie chroni przed zachorowaniami wywołanymi przez typ B Neisseria meningitidis, który niestety w Europie wywołuje najwięcej zachorowań.
Państwowa Inspekcja Sanitarna poprzez Powiatowe Stacje Sanitarno- Epidemiologiczne po zgłoszeniu przez lekarza podejrzenia wystąpienia choroby meningokokowej obejmie nadzorem epidemiologicznym osoby z najbliższego otoczenia chorego.
W każdym przypadku zakażenia meningokokowego lekarz sprawujący opiekę nad osobami z bezpośredniego kontaktu z chorym powinien:
- pobrać wymaz z noso-gardzieli i przesłać materiał na badanie do najbliższej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej;
- rozpocząć możliwie najszybciej chemioprofilaktykę (najlepiej w ciągu 24 godzin) nie czekając na wyniki badania;
Służby epidemiologiczne Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Białymstoku przypominają, że dokładne instrukcje na temat postępowania z chorymi podejrzanymi o chorobę meningokokową i informacje o jednostce chorobowej znajdą w poradniku dla lekarzy „Inwazyjna choroba meningokokowa i inne bakteryjne zakażenia ośrodkowego układu nerwowego - zasady postępowania” autorstwa Anny Skoczyńskiej, Marcina Kadłubowskiego, Walerii Hryniewicz. Tą publikację WSSE w Białymstoku wysłało lekarzom pierwszego kontaktu w regionie, a poradnik jest dostępny w Oddziale Epidemiologii WSSE w Białymsto